Günümüzde birçok çift farklı sebeplerle, anne ve baba olmak için çözümler aramaktadır. Ebeveyn olmak için sadece çocuk doğurmak şartı yoktur. Bir çocuğun bakımını, korunmasını, temel ihtiyaçlarını üstlenmek isteyen, çocuğu seven ve saygı duyan kişilerin anne baba olması, evlat edinme ile mümkündür.
Türk Medeni Kanunu çerçevesinde gerekli koşulları yerine getirildiğinde bireylere, biyolojik anne babası olmasa bile çocuğa ebeveynlik yapma şansı tanınır. Bu süreç, durumu ve koşulları evlat edindirme koşullarını karşılayan bir çocuk ile durumu ve koşulları evlat edinmeyi karşılayan eşlerin, hukuk kuralları gereğince bir araya getirilmesini kapsar. Bu kapsamda süreç içinde, aralarında çocuk ve ebeveyn ilişkisi kurulması için eşler, danışmanlık sürecinden geçirilir. Uygun koşulların bir araya gelmesi sonucunda, bu eylem resmîyet kazanır.
Evlat Edinme Koşulları Nelerdir?
Türk Medeni Kanunu, çiftlerin evlat sahibi olabilmesi için bazı koşulları ve hukuk prosedürlerini yerine getirmesini ister. Evlat sahibi olmak amacıyla başvuruda bulunmak isteyen eşler için evlat edinme koşulları şunlardır:
- Çiftlerin en az beş yıllık evliliğe sahip olması gerekir.
- Çiftlerden her iki tarafın da 30 yaşlarını doldurmuş olma zorunluluğu bulunur.
- Evlat edinilmek istenen çocuğun, evlat edinen çiftten minimum 18 yaş büyük olması beklenir.
- Evlat edinilecek çocuğun, aile tarafından minimum 1 yıl boyunca, koruyucu aile olarak bakılması ve eğitilmesi gerekir.
- Danışmanlık alan ve hukuk çerçevesinde uygun bulunan ailenin, çocuğa yarar sağlayacağının saptanması ve ilgili kuruma bildirilmesi gerekir.
- Ayırt etme becerileri gelişmiş bir yaşta olan çocuğu rızası alınmalıdır.
- Evlat edinilmesi konu olan çocuğun, hayattalar ise biyolojik ailesinden rıza alınmalıdır.
- Türk Medeni Kanunu 4721 sayılı, 311 ve 312 numaralı madde hükümleri hariç tutulur.
- Anne ve baba olmak isteyen bireylerin minimum ilkokul mezunu olması gerekir.
Evlat Edinme Yolları ve Hukuk Boyutu Nedir?
Türk Medeni Kanunu tarafından belirlenen, evlat edinme koşulları karşılanmış kişiler için bu yol iki şekilde işler. Bunlar:
- Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bünyesine bağlı olan kuruluşlar,
- Evlat edinilmek istenen çocuğun biyolojik ailesi ya da vasisi.
İkinci alternatifi değerlendirmek isteyen ve danışmanlık sürecinde koşulları tamamen sağlayan çiftler, Aile Mahkemeleri ya da Asliye Hukuk Mahkemelerine başvuruda bulunur. Her iki yöntemde de uygulanan evlat edinme koşulları için gereken hukuk boyutunu ise şu şekilde ifade etmek mümkündür:
- Türk Medeni Kanunu 305 ve 320 maddeleri.
- Çocukların korunmalarına yönelik hazırlanan ve uluslararası iş birlikleri sözleşmelerinin onaylanması ile ilgili kanun.
- Küçük yaştaki çocukların, aracılık ve danışmanlık faaliyetlerinin yürütülme tüzüğü.
Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlükleri tarafından hazırlanmış olan 145 sayılı Evlat Edinme Yönergeleri kapsamında işlemektedir.
Evlat Edinme Başvuruları Nasıl Yapılır?
Evli çiftlerin evlat edinme başvurusunda bulunması ve işlemlerini başlatabilmesi için aşağıdaki resmî kurumlarla bağlantı kurulmalıdır.
- Türkiye’de yaşayan T.C. vatandaşları: Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri.
- Yur dışında yaşayan T.C. vatandaşları ve yabancı ülke vatandaşı olan kişiler: İlgili devlet merkezi makamı ya da danışman kurulu.
- Türkiye içerisinde oturma izni 1 yıldan fazla olan yabancı uyruklu kişiler: Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri.
Evlat edinme koşulları yerine getirmek üzere başvuruda bulunmak isteyen çiftler, şahsen ve resmî dilekçe ile başvuru yapmalıdır. Başvurularda, her iki tarafın da hazır olması istenir.
Başvuruda İstenilen Belgeler Nelerdir?
Türk Medeni Kanunu çerçevesinde belirlenen evlat edinme koşulları yerine getirildiğinde, çiftlere anne ve baba olma şansı tanınır. Resmî süreçte çiftlerin başvuru öncesi hazırlaması gereken belgeler şunlardır:
- Nüfus onaylı kayıt örnekleri,
- Başvuru yapan çiftlerin sabıka kayıtları,
- Ailenin mal varlığını, gelir ve sosyal güvenlik koşullarını belgeleyen evraklar,
- Çiftlerin yerleşim yeri belgeleri,
- Her iki tarafın da ayrı şekilde hazırlayacağı öğrenim durumu belgesi,
- Çiftlerin fiziksel, zihinsel ve ruhsal sağlıklarının onaylandığı sağlık kurulu raporları,
- Türkiye’de yaşamını sürdüren yabancı uyruklu bireylerin ya da yurt dışında yaşayan Türklerin oturma izinleri,
- Çocuğun ilgili ülkelerde kabul edildiğine, sürekli ikamet adresi olacağına dair izin belgesi.
Evlat edinme süreçleri ile alakalı daha detaylı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
